این مطلب در پایگاه خبری پل سفید مورخ 24 آبان 1396 منتشر شده است.

علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد

امیر حسینی کلورزی

متاسفانه دوباره حادثه ای ناگوار کام ملت ایران را تلخ کرد و غبار غم و اندوه را بر کشور گسترانید.
باز هم زلزله، باز هم تخریب، باز هم تلفات …. و متاسفانه بازهم رفتارهای تکراری؟!!!
بازهم اعتراضات و مطالبات عجولانه، بازهم وعده و وعیدهای بی پایه و اساس مسئولین، بازهم غلبه جو تقابلات سیاسی و اجتماعی به جای بررسی های تخصصی و علت یابی ریشه ای….
خلاصه بازهم تب تندی که زود به عرق مینشیند.
سریال زلزله ها در ایران داستان عبرت آموزی دارد.
میخواهم کمی از داستان این سریال را از جنبه تخصص خودم – جوشکاری- در اینجا بیان کنم.
خرداد سال ۶۹ بود. کم کم داشتیم به زندگی عادی بعد از جنگ خو میگرفتیم. من آنموقع ۱۴ سال داشتم و مثل اکثر نوجوان های هم سن و سال در تب پیش از جام جهانی ۹۰ بودم که خبر زلزله رودبار را آوردند. متاسفانه در آن زلزله تعداد زیادی از نزدیکان و بستگانمان را از دست دادیم. همین موضوع باعث شد به این مسئله حساس شوم و پیگیر مطالبی که از تلویزیون در این ارتباط پخش میشد باشم. برنامه های چندی در مورد لزوم مستحکم سازی سازه ساختمانها و استاندارد کردن آنها و … پخش شد. خوب در آن سن من بجز کلیاتی عمومی چیز بیشتری سر در نمیاوردم. اما سوالی که از همان موقع برایم مطرح شد این بود که چرا ساختمانها را با استحکام کافی و استاندارد نمیسازند؟!
خوب تب زلزله رودبار بدلیل ضعف و کمبود رسانه ها به سرعت فروکش کرد و فراموش شد.
گذشت تا اینکه من پس از اتمام تحصیلات وارد حوزه تخصصی مهندسی و بازرسی جوش شدم. با توجه به سابقه ای که از صدمات زلزله داشتم یکی از موضوعات مورد علاقه ام موضوع جوشکاری سازه های فولادی شد. بررسی های زیادی-البته در وسع خودم- انجام دادم. با کمال تعجب دیدم که قوانین و مقررات کافی و نسبتا خوبی در این زمینه وجود دارد که اتفاقا رعایت آنها از نظر قانون هم اجباریست!!!
از نظر مصالح هم اگر چه در بازار مصالح بی کیفیت و غیر استاندارد به وفور یافت میشد، اما به اندازه کافی مصالح استاندارد و با کیفیت هم در کنار آنها وجود داشت.
بنابراین مشکل اصلی در اجرا یا بهتر بگویم عدم اجرای قوانین و رعایت الزامات در مراحل ساخت و ساز بود.
علل متفاوتی را میتوان برای این مشکل عنوان کرد. مانند عدم آموزش صحیح، عدم توجه به فرهنگ سازی، عدم ارزیابی صلاحیت سازندگان، عدم نظارت صحیح و قوی، و …
بنابراین تصمیم گرفتم با کمک دوستان در زمینه ای که از عهده مان بر میامد -آموزش و فرهنگ سازی- فعالیت کنم. با ادامه فعالیت متوجه شدم که وضع خیلی از آن چیزی که فکر میکردم وخیم تر است. دانش جوشکاری بسیاری از دست اندرکاران ساخت و ساز چه در حوزه اجرا و چه در حوزه نظارت محدود به اطلاعاتی بود که کم و بیش از جوشکاران سنتی ساختمان دریافت کرده بودند – مسلما تعدادی نیز اطلاعات در حد قابل قبولی داشتند که حاصل تلاش و علاقه خودشان بود.
در همین گیر و دار زلزله بم اتفاق افتاد- دی ماه ۱۳۸۲- اینبار دیگر قضیه فرق میکرد. توسعه رسانه ها باعث شد که دامنه خبر گسترده شده و جو حاصل از این واقعه فراگیر شود و مردم پیگیر ریز وقایع شوند. فرصت خوبی بود برای پیشبرد اهداف در زمینه تقویت بازوی نظارت بر ساخت و ساز در حوزه جوشکاری. بخصوص اینکه در گزارش تیم متخصصی که از طرف دولت برای بررسی اعزام شده بود آمده بود که علت اصلی تخریب بسیاری از ساختمانهای سازه فلزی ضعف جوشکاری بوده!
تب تند شروع شد!!!
از افاضات وزیر مسکن وقت مبنی بر اجرای بسیار بسیار سختگیرانه! بازرسی جوش در سازه های ساختمان گرفته تا اجبار طی کردن یک دوره بازرسی جوش برای دریافت یا تمدید پروانه برای مهندسین ناظر نظام مهندسی ساختمان… اولی که اصلا قابلیت اجرا نداشت! دومی هم برای مدت کوتاهی اجرا شد و بعد کنار گذاشته شد.
اتفاقات دیگری هم افتاد مثلا دوستان حوزه صنعت جوش با توپ پر رفتند برای تشکیل نظام مهندسی جوش که نشد بعد به شاخه ای در نظام مهندسی ساختمان رضایت دادند که آنهم نشد!!!
بعد قرار شد شرکتهای بازرسی جوش برای ساختمانهای با شرایط خاص کار بازرسی را انجام دهند که آنهم با الزامات عجیب و غریب مسکن و شهرسازی برای این شرکتها عملا فایده خود را از دست داد…. و باز به عرق نشستیم!!!!
بعد از این ماجرا متوجه شدم که کار باید ریشه ای و اساسی و با برنامه ریزی مشخص انجام شود به قولی علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. میتوان از جو ایجاد شده پس از این حوادث برای تسریع بعضی امور استفاده کرد. ولی باید در غالب همان استراتژی کلان باشد و سلسله کار را قطع نکند.
از سال گذشته در خوزستان اتفاق خوبی افتاده است. طبق تفاهمی که بین نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان و انجمن مهندسین جوش استان خوزستان ایجاد شده، این انجمن نماینده ای در کمیته نظارت و کنترل ساختمان داشته و در بازدیدهای پلیس ساختمان از ساختمانهای سازه فلزی در حال ساخت حتما باید نماینده انجمن مهندسین جوش نیز تیم را همراهی کرده و گزارش وضعیت جوشکاری ها را تهیه نماید.
شاید به نظر این حرکت نسبت به حالت ایده آل و آرمانی که انتظار میرود بسیار کوچک و یا حتی ناچیز باشد، اما قدمی درست در مسیری درست است ولو قدمی کوچک. همه میدانیم که شروع حرکت بیشترین انرژی را میخواهد و پس از شروع به تدریج حرکت شتاب میابد.
امید میرود با برنامه ریزی دقیق و سپردن کار به دست متخصصان امر، دیگر شاهد چنین وقایع اسفناکی نباشیم.