این مصاحبه قبلا در” نشریه پیام ساختمان، شماره 194، 19 مهر 1393 ” چاپ شده است و از سوی مصاحبه شونده برای بازنشر در اختیار این سایت قرار گرفته است.
جوشکاری یا الکترود ذوب کردن؟
مهندس شاهو غفاری
گروه ساخت‌وساز: اگرچه سازههای مدرن با سرعت زیادی در صنعت ساختمان فراگیر می‌شوند اما واقعیت این است که در همین سازه‌ها استفاده از جوش اجتناب‌ناپذیر است. تجربه نشان می‌دهد که بخش عمده حوادث در زلزله‌ها ناشی از جوشکاری‌های غیراصولی است که توسط جوشکاران غیرحرفه‌ای انجام می‌شود و متأسفانه نظارت قابل قبولی هم روی کارآنها صورت نمی‌گیرد. بنابراین جوشکاری ما تنها الکترود ذوب کردن است و خبری از تخصص در آن نیست.
به‌منظور بررسی وضعیت جوشکاری ساخت‌وسازهای شهری به سراغ شاهو غفاری، مهندس تکنولوژی جوشکاری که گواهی بازرسی سطح سه آزمایش‌های غیر مخرب انجمن آزمایش‌های غیر مخرب آمریکا و بازرس ارشد جوش از CSWIP انگلستان را در کارنامه خود دارد، رفتیم و گفتگویی با وی ترتیب دادیم که می‌خوانید:
پیام ساختمان: چرا کیفیت ساخت‌وسازهای سازه های فولادی مطلوب نیست؟
علل اصلی پایین بودن کیفیت جوش در ساخت‌وسازهای شهری را میتوان به‌صورت زیر بیان نمود:
1- عدم انطباق اجرایی معمول سازههای فولادی با آیین‌نامه و دستورالعملها
2- کیفیت پایین جوش به دلیل عدم آموزش کلاسیک کافی در این زمینه برای جوشکاران و مهندسان
3- نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور
4- عدم طرح دقیق اتصال جوش با توجه به عملکرد موردنیاز آنها
5- حقوق و دستمزد پایین جوشکاران و مهندسان
6- عدم استفاده از فرایندهای جوشکاری نیمه‌خودکار مانند FCAW و MAG در نصب سازه که منجر به کاهش هزینه و افزایش سرعت عملیات ساخت خواهد شد.
7- نبود پیمانکاران اجرایی تائید صلاحیت شده، که سازمان ملی استاندارد به‌عنوان متولی اجرای استاندارد بایستی نسبت به ارزیابی تائید صلاحیت و صدور گواهینامه مرتبط اقدام و کلیه کارفرمایان از پیمانکاران تائید صلاحیت شده استفاده نمایند و شرکتهای پیمانکار موظف به ثبت پروژههای در دست اجرا در وبسایت سازمان استاندارد شده و نحوه عملکرد آنان توسط کارشناسان جوش آن سازمان کنترل و ارزیابی گردد.
پیام ساختمان: الکترودهای مصرفی در کشور ما چقدر استاندارد هستند؟
بنده در پروژه های صنعت نفت و ساختمان شاهد استفاده از الکترودهای ساخت چین و ترکیه با مرغوبیت بسیار پایین بودهام. درحالی‌که الکترودهای ساخت داخل به‌مراتب از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و نیاز استانداردی را تأمین می نمایند که می توان با حمایت از تولیدات داخلی و چرخه اقتصادی، بستر مناسب جهت استفاده از الکترودهای ساخت داخل کشور را فراهم نمود.
پیام ساختمان: چرا تعداد جوشکاران ماهر در صنعت ساختمان کشور کم است؟
ازجمله مواردی که موجب کمبود نیروی انسانی ماهر در صنعت جوشکاری ساختمان می‌شود میتوان به مسائلی از قبیل فصلی بودن ، ضریب ایمنی پایین و پرخطر بودن شغل، درآمد کم نسبت به‌سختی کار و نیز عدم آموزش صحیح، عدم توجه کافی به اهمیت جوش سازه نسبت به سایر صنایع نظیر نفت و گاز و عدم وجود سازمان، نهاد و یا تعاونی پشتیبان در خصوص جوشکاران ساختمان اشاره کرد.
پیام ساختمان: برخی عنوان می‌کنند سازههای جوشی در ساختمان منسوخ‌شده، و بیشتر به سمت سازههای بتنی می‌روند. نظر شما چیست؟
امروزه به علت کثرت استفاده از سازههای بتنی گمان می‌رود که استفاده از سازههای فلزی، منسوخ‌شده است اما برخلاف تصور عمومی، خصوصاً در مواردی که سبکی وزن سازه و مقاومت به زلزله در درجه اول اهمیت قرار دارد، استفاده از سازههای فلزی ناگزیر می‌باشد. لازم به ذکر است که دلیل کثرت استفاده از سازههای بتنی هزینه کمتر آن نسبت به سازه فلزی می‌باشد. درحالی‌که سازههای بتنی حجم بیشتری را اشغال نموده و در بیشتر موارد، موجب ایجاد فضاهای مرده در ساختمان می‌شود درحالی‌که سازههای فلزی در این مورد محدودیت کمتری دارند. هرکدام از سازههای فلزی و بتنی با توجه به موقعیت، کاربرد و ویژگی خاص خود را دارند، که مهندسین ناظر و مشاور بایستی این موارد را در نظر بگیرند.
پیام ساختمان: چقدر مهندسان ناظر عضو نظام‌مهندسی از دانش لازم برای تست جوش برخوردارند؟
در حال حاضر مهندسین ناظری که در سازمان نظام‌مهندسی مبادرت به بازرسی و نظارت جوش می‌نمایند، قریب به اکثریت مهندسین عمران می‌باشند که با اتکا به اطلاعات تجربی و یا دوره‌های آموزشی تکمیلی اقدام به بازرسی می‌نمایند. علیرغم ارزشمند بودن زحمات این عزیزان و تسلط نسبی‌شان به امر بازرسی جوش، ارجح و مفیدتر این است که مهندسین جوشکاری و مهندسین مواد گرایش جوشکاری که در آموزش‌های آکادمیک دیده‌اند به‌منظور این امر خطیر به خدمت گرفته شوند. شایان‌ذکر است دانشگاه جامع علمی کاربردی تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مراکزی همچون مرکز پژوهش و مهندسی جوش ایران در مقطع کارشناسی و دانشگاه‌های صنعتی شریف، امیرکبیر، تهران، اهواز، سهند تبریز در مقطع کارشناسی ارشد در حال تربیت دانشجو و تحقیق و پژوهش در زمینه تکنولوژی جوشکاری می‌باشند اما متأسفانه در هیچ‌یک از سازمان‌های کشور رشته مهندسی تکنولوژی جوشکاری را به رسمیت نشناخته اند.
متن کامل این گفتگو در نشریه شماره 194 پیام ساختمان به چاپ می‌رسد.
حامیان پایگاه
